واروژ هاخباندیان
آهنگساز موسیقی راک و پاپ و جاز
نام اصلی : واروژ هاخباندیان
نام مستعار : واروژان
تولد :قزوین 13 آذر 1315/4 دسامبر 1936
ملیت : ایرانی ارمنی‌تبار
مرگ : 26 شهریور 1355 سپتامبر 1977 (40 سال) تهران گورستان ارامنه
تهران گورستان ارامنه تهران
سبک(ها) : پاپ، راک
ساز(ها) : سازهای زهی
سال‌های فعالیت : اوایل دهه ۴۰ تا زمان مرگ
سازهای برجسته : سازهای زهی
واروژ هاخباندیان (به ارمنی: Վարուժան Հախբանդյան)ملقب به واروژان (۱۳۱۵–۱۳۵۶) موسیقی‌دان، آهنگساز و تنظیم‌کننده مشهور ارمنی‌تبار ایرانی و یکی از بنیانگذاران موسیقی پاپ در ایران بود.
«واروژ هاخباندیان» ملقب به «واروژان» در ۱۳ آذر ۱۳۱۵ برابر با ۴ دسامبر۱۹۳۶ در خانواده‌ای ارمنی در قزوین متولد شد.
در دو سالگی مادرش را از دست داد. بعد از اتمام تحصیلات مقدماتی، وارد مدرسه عالی موسیقی تهران شد و زیر نظر آموزگارانی چون:
روبن گریگوریان و لودویک وازل موسیقی را فرا گرفت. پس از پایان این دوره، با بورسیه‌ای که از رادیو و تلویزیون آن سال‌ها گرفت، راهی ایالات متحده آمریکا شد.واروژان» در آمریکا مشغول به تحصیل در رشتهٔ «آرانژمان موسیقی و تنظیم آهنگ» شد و در سال ۱۳۴۳ به ایران بازگشت. بورسیهٔ رادیو و تلویزیون، تعهد خدمت در یکی از شهرهای جنوبی (آبادان) را برایش ارمغان داشت. بعد از گذراندن تعهدش، به تهران بازگشت در سال‌های ابتدایی دههٔ پنجاه، ذائقهٔ موسیقی روز ایران کم‌کم به سمت موسیقی پاپ تمایل پیدا کرد و «واروژان» فردی بی‌رقیب در این نوع موسیقی گردید. وی چه با ساخت ملودی و چه تنظیم آثار دیگران، صاحب شناسنامه‌ای پربار در این حیطه شد.در سال ۱۳۴۷ برای اولین بار برای فیلم «جهنم سفید» به کارگردانی ساموئل خاچیکیان موسیقی نوشت. علاقه‌اش به حیطه موسیقی فیلم باعث شد که این کار را به صورت حرفه‌ای ادامه دهد. در ادامه این تجربیات در فیلم حسن کچل ساختهٔ علی حاتمی که به عنوان اولین فیلم موزیکال سینمای ایران شناخته شده، همراه با بابک افشار، پرویز اتابکی و اسفندیار منفردزاده، موسیقی متن این اثر را خلق کرد. در این فیلم عهدیه، کوروس سرهنگ‌زاده، مهتاب، سوسن و افشین آواز خواندند.
«واروژان» برای اولین بار روی ترانهٔ «بدرود» ایرج جنتی عطایی و صدای ویگن، ملودی ساخت و آن را تنظیم کرد.
او کار خود را با انجام تنظیم آهنگ‌هایی برای رادیو آغاز کردو سپس برای ساخت آهنگ برای یکی از برنامه‌های تلویزیون «زنگوله‌ها» (کشف صداهای تازه در تلویزیون) انتخاب شد. این آغاز کار واروژان در ترانه بود. از «قصه دو ماهی» کار مشترکی از شهیار قنبری (ترانه سرا)، بابک افشار (آهنگ ساز)، واروژان (تنظیم) و صدای جادویی گوگوش می‌توان بعنوان یکی از اولین کارهای او نام برد.
ترانه‌ای که بعنوان ترانه «موسیقی نوین ایران» لقب گرفت. این همکاری ادامه پیدا کرد و روز به روز بر تعداد ترانه‌سرایان و آواز خوانانی که می‌خواستند با او همکاری کنند بیشتر می‌شد.در سال ۱۳۵۲ واروژان ترانه‌ای تنظیم کرد به نام چشم من این ترانه در آن سال به قدری فروش رفت که خود او هم باورش نشد.
واروژان در شهریورماه سال ۱۳۵۶، در حال ضبط موسیقی فیلم «بر فراز آسمان‌ها»، سکته کرد و روز شنبه ۵:۳۰ صبح ۲۶ شهریور ۱۳۵۶ برابر با ۱۷ سپتامبر ۱۹۷۷ بعد از ده روز بستری بودن در بیمارستان جم تهران در سن ۴۰ سالگی درگذشت و یک روز بعد در گورستان ارامنه تهران به خاک سپرده شد.او برنده جایزه سپاس به خاطر موسیقی متن فیلم صبح روز چهارم در سال ۱۳۵۱شد.فعالیت‌های درخشان او با گوگوش و شهیار قنبری معجزه آفرید. این همکاری منجر به ساخت ترا نهٔ «حرف» گردید. ترانه‌ای که عنوان بهترین آهنگساز سال را در سال ۱۳۵۴ برای او به ارمغان آورد. در همان سال نیز جایزهٔ پنجمین جشنوارهٔ سپاس را برای ساخت موسیقی فیلم کندو (فریدون گله) از آن خود کرد.
واروژ
در جشنوارهٔ موسیقی آتن در یونان برای ترانه «دهکدهٔ کوچک من» مدال و تقدیر نامه‌ای کسب کرد. این ترانه را شهیار قنبری سروده بود و ضیا آتابای اجرا کرده بود. همچنین جایزهٔ بهترین آهنگساز پنجمین دورهٔ جشنوارهٔ سپاس را برای آهنگ سازی فیلم صبح روز چهارم (کامران شیردل) از آن خود کرد. اما در مراسم حضور پیدا نکرد چرا که از مصاحبه و عکس انداختن بیزار بود.واروژان با تعدادی از آوازخوانان جوان دوران پیش از انقلاب کار کرد و شاید برای بعضی از آنان بهترین آثار دوران کاریشان را خلق کرد. او به خوبی جنس، توان ونوع صدای تمام کسانی که با آنان کار می‌کرد را می‌شناخت و بهترین و زیباترین و لطیف‌ترین آهنگ و تنظیمی را که ممکن بود برای آنها در نظر می‌گرفت. او همچنین سال‌ها رهبر گروه کر ارامنه تهران بود.
فیلم‌های سینمایی
واروژان
۱۳۵۷ - بر فراز آسمان‌ها
۱۳۵۷ - کوسه جنوب
۱۳۵۶ - سلام تهران
۱۳۵۶ - در امتداد شب
۱۳۵۵ - نازنین
۱۳۵۵ - علف‌های هرز
۱۳۵۵ - شام آخر
۱۳۵۵ - حرفه‌ای
۱۳۵۵ - بت (فیلم)
۱۳۵۵ - ماه عسل
۱۳۵۴ - همسفر
۱۳۵۴ - کندو
۱۳۵۴ - ذبیح
۱۳۵۴ - شب غریبان
۱۳۵۴ - هیچی بابا نمیشه
۱۳۵۳ - ممل آمریکایی
۱۳۵۲ - خروس
۱۳۵۲ - شهر قصه
۱۳۵۲ - تنها و گل‌ها
۱۳۵۱ - قدیر
۱۳۵۱ - فدایی
۱۳۵۱ - صبح روز چهارم
۱۳۵۱ - سرگروهبان
۱۳۵۱ - دشنه
۱۳۵۰ - رشید
مجموعه تلویزیونی
۱۳۵۴ - سلطان صاحبقران
مشهورترین آهنگ‌ها
نوشتار اصلی: ترانه شناسی واروژان
نام ترانه ترانه‌سرا خواننده
بوی خوب گندم شهیار قنبری داریوش
هفته خاکستری شهیار قنبری فرهاد
حرف شهیار قنبری گوگوش
شام آخر شهیار قنبری ستار
پل ایرج جنتی عطایی گوگوش
برادر جان ایرج جنتی عطایی داریوش
کندو ایرج جنتی عطایی ابی
باور کن ایرج جنتی عطایی گوگوش
فصل تازه زویا زاکاریان گوگوش
شب زده زویا زاکاریان ابی
پوست شیر ایرج جنتی عطایی ابی
گهواره زویا زاکاریان گوگوش
وقتشه ایرج جنتی عطایی گوگوش
دریایی ایرج جنتی عطایی گوگوش
شب شیشه‌ای ایرج جنتی عطایی گوگوش
خوابم یا بیدارم ایرج جنتی عطایی گوگوش
عشق من عاشقم باش ایرج جنتی عطایی داریوش
ماه پیشونی ایرج جنتی عطایی گوگوش
آخرین چهارشنبهٔ سال شهیار قنبری لیلا فروهر
اجازه رضا عطایی داریوش
تنظیم
نام ترانه ترانه‌سرا آهنگساز خواننده
یاور همیشه مؤمن ایرج جنتی عطایی فرید زلاند داریوش
قصهٔ دو ماهی شهیار قنبری بابک افشار گوگوش
کویر اردلان سرفراز حسن شماعی‌زاده گوگوش
من و گنجشکای خونه اردلان سرفراز حسن شماعی‌زاده گوگوش
جاده اردلان سرفراز حسن شماعی‌زاده گوگوش
دستای تو اردلان سرفراز حسن شماعی‌زاده داریوش
دو پنجره اردلان سرفراز حسن شماعی‌زاده گوگوش
همیشه غایب شهیار قنبری ویلیام خنو داریوش / فریدون فروغی
فریاد زیر آب ایرج جنتی عطایی بابک بیات داریوش
وطن ایرج جنتی عطایی خوزه فلیسیانو داریوش
کتیبه ایرج جنتی عطایی بابک بیات گوگوش
مثل تو ایرج جنتی عطایی بابک بیات گوگوش
شهر غم ایرج جنتی عطایی بابک بیات داریوش / ستار
